(بخش نخست)

خانم هیوز 37  ساله ابتدا در فکر پذیرش یک مستاجر دایم بود؛ ولی استفاده از Airbnb این امکان را به او داد که در زمانی که دوستان یا فامیلش در خانه او می‌مانند، اتاق را در اختیار داشته باشد. او در این مدت، عمدتا پذیرای مسافران تجاری بود که اسکان در یک فضای خانگی را با قیمت 50 پوند به ازای هر شب ترجیح می‌دهند؛ در شرایطی که هتل‌های زنجیره‌ای در همین منطقه، قیمتی به مراتب بالاتر بابت هر شب اقامت از مسافران می‌گیرند.

او می‌گوید: به صورت شفاف در شرایط اجاره اعلام کرده‌ام که این یک محیط خانوادگی است؛ بنابراین میهمانان می‌دانند که چه انتظاری باید داشته باشند. وی می‌افزاید: هنوز روزهای اول است ولی تا همین‌جا هم همه چیز عالی بوده است. اجاره مسکن درآمد اضافه‌ای برای گذراندن تعطیلات یا خرید وسایل برای فرزندانم تامین می‌کند. قیمت اجاره من هم رقابتی و برای مهمانان جذاب است. این مبلغ برای همه مناسب است و نمی‌خواهم دندان گردی کنم.

هیوز دقیقا یکی از همان میزبان‌هایی است که بنیان‌گذاران Airbnb در زمان راه‌اندازی این کسب و کار در سال 2008 در ذهن داشته‌اند. جو گبیا (Joe Gebbia) و برایان چسکی (Brian Chesky) این ایده را در ذهن داشتند که وب‌سایتی ایجاد کنند که به مردم امکان اجاره اتاق‌های خالی برای یکی دو روز را بدهد. آنها خودشان ابتدا آپارتمان‌شان را در سانفرانسیسکو با سه مسافر شریک شده‌بودند و از هر کدام بابت یک شب خوابیدن روی تشک‌های بادی 80 دلار گرفته بودند؛ آن هم در شرایطی که همه هتل‌های شهر پر بود.

حالا 11 سال از آن زمان گذشته و Airbnb بیش از 6 میلیون اتاق، آپارتمان و خانه در بیش از 81 هزار شهر در سرتاسر جهان دارد و به طور متوسط دو میلیون نفر در هر شب در این اماکن اقامت می‌کنند. درکل از سال 2008 تا کنون بیش از نیم میلیارد نفر را اسکان داده است. سال گذشته نشریه فوربس برآورد کرد که این کسب‌وکار نزدیک به 31 میلیارد دلار می‌ارزد. Airbnb در ماه‌های آینده قصد دارد سهام‌اش را در بورس عرضه کنند که ثروتی افسانه‌ای برای گبیا، چسکی و دیگر همکارشان ناتان بلچارژیک (Nathan Blecharczyk) در برخواهد داشت.

اما این موفقیت فوق‌العاده Airbnb بدون مشکل هم به دست نیامده است.

برخی ساکنان مناطقی که Airbnb در آنجا حضوری گسترده دارد، می‌گویند که این شرکت با ارایه اماکن برای مدت محدود، عملا تمایل مالکان به اجاره‌های بلند مدت را کم کرده و محله‌ها را خالی از سکنه کرده است. از سوی دیگر با وارد کردن تعداد زیادی توریست موقت، حس همدلی بین همسایه‌ها کمرنگ می‌شود.

همچنین شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت‌هایی مثل airbnbhell.com پر شده از داستان‌هایی از مالکان و همسایگان این اماکن که درباره سروصدای زیاد، تخریب خانه‌ها، مهمانی‌های پرسروصدا، کنسل کردن مورد اجاره در لحظه آخر یا درخواست‌های صوری صحبت می‌کنند. در عین حال تجارب خوشایندی از مسافران هم در همین شبکه‌های ذکر شده که محلی برای اجاره با قیمت و شرایطی مناسب‌تر از هتل یافته‌اند.

 به همین دلیل تعداد زیادی از مقامات محلی به دنبال اعمال مقرراتی به منظور کاهش آثار منفی فعالیت Airbnb در اماکن اجاره‌ای هستند.

در شهر لندن هم اکنون بیش از 77 هزار خانه در این پلتفرم فهرست شده که نسبت به سال 2015 میلادی چهار برابر شده است. صادق‌خان، شهردار لندن، ماه گذشته خواستار تصویب یک سیستم ثبت نام برای افرادی شد که اماکن خود را به صورت کوتاه مدت اجاره می‌دهند. از سال 2015 حداکثر زمان اجاره کوتاه مدت در لندن 90 روز تصویب شده است، اما تقریبا بعید است که بتوان این قانون را اجرایی کرد.

شورای شهر لندن تایید کرده که بیش از 2.2 میلیون مسافری که در این اماکن اجاره‌ای اقامت کرده‌اند، 1.3 میلیارد دلار برای اقتصاد محلی درآمد ایجاد کرده‌اند؛ اما همچنین اعلام کرده که زمان آن فرا رسیده که یک سیستم ثبت نام اجباری برای مالکان ایجاد شود و در برابر کسانی که حد 90 روزه اجاره کوتاه مدت را رعایت نمی‌کنند، بدون اغماض رفتار شود.

جیمز موری، معاون مسکن شهردار لندن در این باره به نشریه آبزرور گفت: می‌توان به یک تعادل در این زمینه رسید؛ لندنی‌ها با اجاره دادن خانه‌های‌شان کمی پول بیشتر به دست می‌آورند و مسافران نیز انتخاب‌های بیشتری برای اقامت خواهند داشت. اما برای ایجاد این تعادل، باید از خانه‌هایی که برای بلندمدت اجاره داده می‌شوند و همچنین از همسایگانی که از رفت و آمد زیاد مسافران متاثر می‌شوند حمایت صورت بگیرد. هم اکنون در برخی از مناطق این تعادل از بین رفته است.

Airbnb نیز با اعلام حمایت از فراخوان شهردار لندن، اعلام کرده که به منظور رعایت حداکثر90 روزه اجاره کوتاه مدت اقداماتی را انجام می‌دهد.

سخنگوی این پلتفرم اجاره محل اقامت اشتراکی نیز می‌گوید: می‌خواهیم برای مناطقی که میزبانان ما در آنجا حضور دارند، همکار خوبی باشیم. ما هم اکنون نیز با بیش از 500 دولت محلی همکاری می‌کنیم تا میزبانان‌مان ضمن رعایت قانون، خانه‌های‌شان را به اشتراک بگذارند. این سخنگو می‌افزاید: بررسی‌های متعدد نشان داده که Airbnb تاثیر قابل اعتنایی بر مسکن و اماکن مسکونی ندارد؛ ولی ما همواره از همکاری با مقامات محلی با هدف توسعه رشد مسوولانه و پایدار بازار مسکن و کمک به توزیع درآمدهای گردشگری بین خانوارهای محلی، کسب‌وکارهای کوچک و جوامع آنها استقبال می‌کنیم. 

چند روز پیش نیز مشاور دادگاه اتحادیه اروپا گفت که این شرکت که در ایرلند به ثبت رسیده، باید به عنوان یک ارایه کننده  خدمات دیجیتالی شناخته شود؛ نه بنگاه معاملات مسکن یا شرکت فعال در زمینه املاک و مستغلات. این موضوع می‌تواند Airbnb را از بسیاری مقررات و قوانین محدود کننده معاف کند.

 رقبا و زمینه‌های جدید فعالیت

موفقیت ایربی‌اندبی، کسب‌وکارهای دیگری را نیز به فعالیت در زمینه‌های مشابه ترغیب کرده است؛ هرچند گستره فعالیت آنها به گرد Airbnb هم نمی‌رسد. برای مثال ماریوت اینترنشنال (مالک برند هتل‌های ماریوت) اخیرا اعلام کرده که به نخستین شرکت هتل‌های زنجیره‌ای تبدیل می‌شود که کسب‌وکار اجاره خانه را هم راه می‌اندازد. هیلتون و Hyatt نیز درصدد اقدام مشابهی هستند. در عین حال Airbnb نیز قصد دارد وارد کسب‌وکار هتل‌داری شود. این پلتفرم با مشارکت یک شرکت ساختمانی در نیویورم، می‌خواهد اماکن تجاری در شهر را به نوع جدیدی از اماکن اقامتی شهری تبدیل کند. اولین پروژه آنها نیز تبدیل یک ساختمان ده طبقه متلع به راکفلر در منهتن به یک مجموعه سوییت‌های لوکس اقامتی است.

رقیب دیگر ایربی‌اندبی، با نام Fairbnb، یک تعاونی است که اعلام کرده به دنبال راهکاری برای پلتفرم‌های موجود اشتراک خانه است. این شرکت ماه آینده فعالیتش را در 5 شهر اروپایی آغاز خواهد کرد و اعلام کرده که به شفافیت، پایداری و پایبندی به مقررات محلی و ملی متعهد خواهد  بود. در این پلتفرم، میزبانان فقط مجاز به آگهی کردن خانه‌های خودشان خواهند بود. سود Fairbnb نیز از محل 15 درصد کمیسیون قراردادهای اجاره حاصل می‌شود که از این محل، برای توسعه پروژه‌های محلی نیز استفاده خواهد شد.

Fairbnb احتمالا به ایده اولیه گبیا و چسکی، مبنی بر گردشگری محلی نزدیک‌تر است تا هیولای بزرگی که Airbnb به آن تبدیل شده است. اگرچه 76 درصد میزبان‌ها در بریتانیا، خانه خود را در اجاره می‌دهند، اما این پلتفرم هر روز شاهد افزایش کسب‌وکارهایی هستند که چندین اقامتگاه و خانه اجاره‌ای را برای اجاره در آن تبلیغ می‌کنند.

فعالان بازار مسکن و تحلیلگران می‌گویند که برخی از صاحبخانه‌ها از اجاره دادن بلندمدت اماکن روی‌گردان شده و به روش سودآور اجاره کوتاه مدت متمایل شده‌اند. آنان می‌گویند در برخی مناطق، خانه‌ها برای افزایش درآمد، تقریبا به چیزی شبیه هتل یا مسافرخانه تبدیل شده‌اند و حالا دارای صندوق امانات و اتاق‌های شخصی هستند.بر اساس پایگاه‌داده‌ای متعلق به خود Airbnb هم اکنون در لندن، 11 میزبان هر کدام بیش از 100 محل مسکونی را در این پلتفرم فهرست کرده‌اند و تقریبا یک چهارم میزبان‌های لندنی، هر کدام 5 مورد یا بیشتر را برای اجاره فهرست کرده‌اند. این وضعیت در سایر شهرهای بزرگ نیز دیده می‌شود.

الکس 31 ساله که در مرکز لندن دو مورد اجاره‌ای روی Airbnb دارد، امیدوار است که کارش را توسعه بدهد. او می‌گوید: به نظر من این آینده است. این روزها دیگر فروش خانه خالی جذاب نیست. اشاره او به مالیات زیادی است که دولت بابت خرید خانه می‌گیرد. بسیاری از صاحب‌خانه‌ها مجبور به فروش هستند اما آنها که می‌توانند خانه‌شان را حفظ کنند، می‌توانند از این طریق کسب درآمد کنند.

 منبع: گاردین