فناوران- امیر ناظمی، رییس سازمان فناوری اطلاعات در این مراسم، مراکز داده را یکی از اجزای مهم در زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات عنوان کرد و با بیان اینکه با افزایش استفاده از داده، اهمیت این مراکز نیز رو به افزایش است، افزود: بر اساس مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات، خدمات مراکز داده باید استانداردگذاری و رتبه بندی می شد که این موضوع روی میز مانده بود.
وی درباره لزوم رتبه بندی مراکز داده توضیح داد: موضوع اول این است که اگر کسی بخواهد از خدمات مراکز داده داخلی استفاده کند، به دلیل نبود استاندارد مشخص، امکان انتخاب بهینه نخواهد داشت. از سوی دیگر، خود مراکز داده نیز نمی توانند از خدمات و امکانات تعرفه ای و تشویقی استفاده کنند.
ناظمی افزود: در بخش سیاست گذاری و مدیریتی نیز چون اطلاعات دقیق از امکانات و ظرفیت های مراکز داده داخلی در دسترس نیست، امکان برنامه ریزی از دست می رود.
وی یکی دیگر از آسیب های این حوزه را احداث دیتاسنتر توسط مشتریان دولتی دانست و گفت: به دلیل دغدغه های امنیت داده و پایداری ارائه خدمات، مشتریان دولتی اغلب مراکز داده خود را ایجاد کرده اند. این روند آسیب زیادی به بازار و صنعت زیرساخت داده کشور وارد می کند و علاوه بر ایجاد هزینه های زیاد به معنای کاسته شدن از بازار مراکز داده خصوصی است.
ناظمی با بیان اینکه نظام های مجوزدهی کنونی، خود مخل کسب وکار می شود، گفت: طرح های رتبه بندی تدوین شده تا کنون نیز دارای مشکلاتی مشابه نظام مجوزدهی بود؛ ولی در طرح رتبه بندی جدید ارایه شده، چهار ویژگی لحاظ شده که آن را از نظام های مجوزدهی رایج، متمایز می کند.
رییس سازمان فناوری اطلاعات در تشریح این ویژگی ها گفت: به طور متداول، مجوزها با دیدگاه سلبی تهیه می شوند؛ یعنی نداشتن مجوز به معنی جلوگیری از کسب و کار خواهد بود؛ اما نظام رتبه بندی مراکز داده، تشویقی است. به این معنی که اگر کسی مجوز نداشت؛ جلوی فعالیت اش گرفته نمی شود. ولی اگر وارد نظام رتبه بندی شود، مشوق دریافت می کند.
به گفته ناظمی، ویژگی دیگر نظام رتبه بندی مراکز داده این است که نخستین بار، بیش از نیمی از 9 نفر اعضای کارگروه رتبه بندی مراکز از بخش خصوصی هستند و انتخاب این افراد نیز توسط نهادهای مدنی و سازمان های مردم نهاد انجام شده است. همچنین خود فرایند ارزیابی نیز به آزمایشگاه های بخش خصوصی واگذار شده که این نیز ویژگی و وجه تمایز دیگر این طرح است.
وی وجه تمایز دیگر طرح رتبه بندی را استفاده از استانداردهای معتبر جهانی و تعیین 4 رتبه برای مراکز داده عنوان کرد.
وی همچنین اظهار امیدواری کرد که با فراخوانی که دیروز منتشر شد، مراکز داده دولتی و خصوصی رتبه بندی و تجمیع شوند و شاهد باشیم که این بخش از زیرساخت بتواند زیرساختی جدی برای ارایه خدمات باشد.
رییس سازمان فناوری اطلاعات قدم بعدی را حذف بودجه راه اندازی و اداره مراکز داده دولتی غیر ضرور با همکاری سازمان برنامه و بودجه عنوان کرد.
محمدباقر اثنی عشری، رییس سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور نیز در این مراسم گفت: ما در دوره ای زندگی می کنیم که هر روز صدها ترابایت داده تولید می شود و این حجم به صورت نمایی در حال افزایش است. در سطح جهان نیز دیتاسنتر به یک صنعت بزرگ با نرخ رشد دو رقمی تبدیل شده و برخی کشورها حتی سهم آن را در تولید ناخالص داخلی جدی می گیرند.
وی افزود: در ایران با توجه به توسعه دولت الکترونیکی و شهر هوشمند، به شدت نیازمند دیتاسنترهایی با استانداردهای قابل قبول و امن هستیم که متاسفانه این اتفاق تا کنون نیفتاده و حالا این فرصت ایجاد شده که مراکز داده موجود با استفاده از طرح رتبه بندی که جنبه انگیزشی دارد، برای ارزیابی و دریافت رتبه اقدام کنند تا از این طریق زمینه رقابت در این عرصه فراهم شود.
آزاد معروفی، رییس کمیسیون شبکه و دیتاسنتر نصر کشور نیز با اشاره به اینکه طرح رتبه بندی دارای چهار پیوست فنی، امنیتی، زیست محیطی و فرهنگی است، گفت: مسایلی مانند کاهش آثار زیست محیطی مراکز داده که از مسایل جدی مورد توجه در جهان است، در این طرح دیده شده است.
مباشری، مدیرکل تنظیم مقررات سازمان فناوری اطلاعات نیز در تشریح فرایند رتبه بندی گفت: در مورد مراکز داده 5 استاندارد عمده جهانی وجود دارد که دیتاسنترها معمولا از یکی از این استانداردها استفاده می کنند. ما نیز در طرح رتبه بندی، به خود شرکت ها واگذار کرده ایم که استاندارد مورد نظرشان را اعلام کنند و ما ارزیابی را با توجه به چک لیست های همان استاندارد انجام می دهیم. عمدتا از یکی از این استانداردها استفاده می کنند.
ایران به دنبال ایجاد مناطق آزاد داده
رییس سازمان فناوری اطلاعات در بخش دیگری از این مراسم، در پاسخ به سوال فناوران درباره وضعیت راه اندازی قطب های مراکز داده نیز گفت: برنامه ما بر این بود که قطب های دیتاسنتر با ظرفیت 500 رک ایجاد شود. با فراخوانی که منتشر شد، 15 شرکت نیز مشارکت کردند که 14 شرکت از این میان، امتیاز فنی لازم را کسب کردند. ولی چالش اصلی، مسایل زیرساختی به ویژه تامین برق بود که اجرای طرح را با مشکل مواجه می کرد.
ناظمی افزود: از سوی دیگر، موضوع ایجاد قطب های دیتاسنتر، با مساله ماینینگ رمزارزها هم زمان شد و نوع همکاری ما را در این زمینه با وزارت نیرو دچار چالش کرد.
وی گفت: ما در زمینه مسایلی مانند تامین زمین در مناطق ویژه اقتصادی و آزاد و همچنین در زمینه مسایل گمرکی مشکلی نداشتیم، اما وزارت نیرو با این استدلال که ابزاری برای تفکیک برق مصرفی برای دیتاسنتر و ماینرها ندارد، همکاری لازم را انجام نداد.
ناظمی با بیان اینکه مشکل دیگر برای راه اندازی قطب های دیتاسنتر، مساله تضمین بازار است، افزود: مطالعات جهانی نشان می دهد که بازار اصلی دیتاسنترها، داده های مربوط به دولت است و در زمانی که نهادهای دولتی و حاکمیتی خودشان مراکز داده راه اندازی کنند، کسب وکار رونق نمی گیرد. اما با توجه به طرح رتبه بندی و پس از آن با همکاری سازمان برنامه بودجه، سعی داریم که جلوی توسعه مراکز دولتی غیر ضرور را بگیریم.
وی سومین چالش قطب های دیتاسنتر را مساله تامین مالی عنوان کرد و در عین حال گفت: بررسی ها نشان می دهد که با توجه به رشد استفاده از فاوا در منطقه و وابستگی آنها به دیتاسنترهای اروپا و آمریکا. کشور ما در زمینه مراکز داده دارای مزیت است.
ناظمی توضیح داد: 40 درصد هزینه دیتاسنترها به مسایل سخت افزاری برمی گردد و 60 درصد دیگر، متکی به نیروی انسانی است و به دلیل وجود نیروی انسانی ماهر در ایران، ما در این زمینه مزیت بالقوه داریم.
وی مساله قطع اینترنت را معضلی عنوان کرد که ریسک سرمایه گذاری را بالا می برد و در عین حال افزود: در زمینه مراکز داده چنین ریسکی وجود ندارد. ضمن اینکه به دنبال ایجاد مناطق آزاد داده هستیم که در این مناطق، خدمات داده بدون محدودیت به سرویس دهنده های خارجی ارایه بشود.