فناوران- وی افزود: با افزایش جرایم رایانه ای، ضرورت ایجاد پلیس تخصصی فضای مجازی برای مقابله با این جرایم در نیروی انتظامی احساس شد؛ بنابراین پلیس تخصصی فضای تولید و تبادل اطلاعات به اختصار پلیس فتا، در بهمن ماه سال ۸۹ راه اندازی شد.
این مقام انتظامی درباره نحوه شکایت مردم از جرایم رایانه ای ادامه داد: در دادخواهی های عمومی، شهروندان تهرانی با مراجعه به دادسرای ویژه جرایم رایانه ای (ناحیه ۳۱) شکایت خود را مطرح می کنند. در صورت تایید مرجع قضایی پرونده برای رسیدگی به امور ضابطی، به پلیس فتا ارجاع داده می شود.
سرهنگ کاظمی درباره شرایط تایید مرجع قضایی گفت: اگر موارد شکایت شهروندان، در قانون به عنوان جرم شناخته شده باشد و مرجع قضایی امکان تعقیب را اعلام کند، پلیس فتا به پرونده ورود می کند.
وی افزود: پلیس فتا به تمامی جرایم رایانه ای موجود در قانون، رسیدگی می کند. جرایمی مانند نشر کاذیب، دسترسی غیر مجاز به داده های رایانه ای، هتک حرمت و برداشت غیرمجاز از جمله جرایمی است که توسط پلیس فتا رسیدگی می شود.
رییس پلیس فتا پایتخت ادامه داد: رسیدگی به جرایم رایانه ای، نیازمند شاکی خصوصی نیست و دادستان به عنوان مدعی العموم به پرونده ورود می کند. به عنوان مثال، در برخی جرایم مانند تشویش اذهان عمومی، پلیس فتا تنها مرجع رسیدگی نیست و رسیدگی به این جرم، مستلزم همکاری چندین دستگاه است.
این مقام انتظامی درباره شکایات سلبریتی ها اظهار کرد: اگر مشخصات مجرم، مشخص بوده و نیاز به تحقیق پلیس نباشد، مرجع قضایی به تنهایی به پرونده رسیدگی می کند. اما اگر پرونده نیازمند شناسایی و احراز جرم باشد، پلیس وظیفه ضابطین خود را انجام می دهد. سرهنگ کاظمی گفت: هتک حیثیت، تشویش اذهان عمومی، انتشار تصاویر غیراخلاقی، فروش دارو و توهین به مقامات کشوری و لشکری از جمله جرایمی است که دادستان به آن ورود می کند.
وی افزود: در یک سال گذشته، بیشترین علت ورود دادستان به جرایم رایانه ای، فروش دارو بوده است. دادستان به عنوان مدعی العموم دستور رسیدگی به اینگونه جرایم و شناسایی مجرمان را صادر کرده است.
رییس پلیس فتا پایتخت ادامه داد: فروش هرگونه دارو در بستر فضای مجازی غیر قانونی است و با عاملان برخورد می شود.
سرهنگ کاظمی در پاسخ به این سوال که اگر داروخانه هایی که مجوز فعالیت دارند در فضای مجازی دارو های خود را تبلیغ و به فروش رسانند مجرم هستند یا خیر گفت: هیچ داروخانه ای حق فروش دارو در فضای مجازی را ندارد و موارد شناسایی و بررسی می شوند.
رییس پلیس فتا پایتخت درباره نحوه رصد فضای مجازی توسط پلیس گفت: پلیس صفحات و کانال های عمومی را روزانه رصد می کند. همچنین مردم نیز می توانند گزارشات خود را به پلیس اعلام کند.
وی افزود: روزانه ۲۰ نفر در پایتخت مسوول رصد فضای مجازی هستند، اما با توجه به گستردگی این فضا، نمی توانیم اعلام کنیم همه فعالیت ها رصد می شود. همچنین در تلاشیم سیستم ها را ارتقا دهیم و تعداد رصدکنندگان را کاهش دهیم.
سرهنگ کاظمی اظهار کرد: امکان رصد صددرصدی نیست. همچنین افراد از صفحات شخصی در برخی موارد استفاده می کنند که ما حق ورود و دسترسی به صفحات خصوصی را نداریم بنابراین محرمانگی داده ها رعایت می شود.
جرایم رایانه ای رشد صد درصدی دارد
رییس پلیس فتا پایتخت درباره تعداد پرونده ها افزود: پلیس فتا تنها در پایتخت، روزانه حداقل ۱۵۰ پرونده دارد که ۳۰ درصد از جرایم تنها در تهران اتفاق می افتد.
وی ادامه داد: متاسفانه در سال های اخیر، جرایم رایانه ای در سطح کشور رشد صد در صدی پیدا کرده است.
سرهنگ کاظمی اظهار کرد: از سال ۸۹ که پلیس فتا ایجاد شد تا به امروز، سامانه های اینترنتی بسیاری در کشور ایجاد شده اند و در مجموع استفاده از فضای مجازی توسعه پیدا کرده است.
این مقام انتظامی پایتخت گفت: در سال های گذشته تنها فیسبوک فعال بود که در کشور ما فیلتر بود، اما در حال حاضر حداقل ۶۰ شبکه اجتماعی داخلی و خارجی در کشور فعالیت می کنند. همچنین سازمان های خدمت رسان نیز اقدامات خود را در بستر فضای مجازی گسترش داده اند که به افزایش تعداد کاربران منجر می شود.
رییس پلیس فتا پایتخت درباره قطعی اینترنت در زمان اغتشاشات گفت: در این زمان، تعداد پرونده های ما کاهش یافت، اما مجرمان خارجی در زمینه فیشینگ و هتک حرمت و نشر اکاذیب فعالیت خود را متوقف نکرده بودند.
وی درباره استرداد مجرمان جرایم یارانه ای اظهار کرد: بسیاری از مجرمان تصور می کنند با خروج از کشور، امکان مجازات آن ها وجود ندارد، اما در بسیاری از پرونده ها با پیگیری های پلیس اینترپل، مجرمان به کشور بازگردانده می شوند.
این مقام انتظامی در پاسخ به این سوال که تاکنون استردادی صورت گرفته است افزود: سال گذشته، متهم سکه های ثامن که به ترکیه گریخته بود، شناسایی و استرداد شد.
سرهنگ کاظمی ادامه داد: ترکیه، یکی از کشور هایی که مجرمان بسیاری به آنجا پناه می برند. همچنین ما مجرمی که در کشور های اروپایی زندگی کند هم داریم، اما به دلایل متعدد، هنوز استرداد آن ها محقق نشده است.
ایجاد کانال های خاص غیرقانونی فقط برای کلاهبرداری
رییس پلیس فتا پایتخت در پاسخ به این سوال که کانال های خرید و فروش اسلحه رصد می شوند، گفت: بله تمامی این کانل ها رصد می شوند، اما بر اساس تجربه ما، تمامی این کانال ها فقط برای کلاهبرداری ایجاد شده اند و خرید و فروش لوازم مختلف مانند اسلحه تنها یک پوشش است.
وی با بیان اینکه بسیاری از جرایم دنیای واقعی، در فضای مجازی هم جرم هستند، افزود: البته باید به این نکته توجه داشت که خرید اسلحه در ایران جرم است، بنابراین مجرمان از این مساله سواستفاده کرده و اقدام به کلاهبرداری می کنند. زیرا قربانیان آن ها می ترسند به پلیس مراجعه کنند و از ما بخواهند به شکایت آن ها رسیدگی کنیم.
سرهنگ کاظمی گفت: در برخی از این کانال ها، شماره تلفن یا شماره به اشتراک گذاشته می شود که به راحتی قابل شناسایی است، اما بسیاری از این کارت ها متعلق به معتادینی است که حساب یا مدارک شناسایی خود را فروخته اند و اطلاعی از جرایم انجام شده ندارند. این مقام انتظامی افزود: قربانیان سایت های قمار و شرط بندی نیز از جمله افرادی هستند که پس از کلاهبرداری، به پلیس شکایت نمی کنند، چون اعمال خودشان قابل تعقیب است؛ بنابراین کلاهبرداران از این طریق بسیاری را قربانی کرده و پول هایشان را به سرقت می برند.
وی درباره فعالیت مجرمانه در حوزه مسایل غیراخلاقی ادامه داد: عده ای با ساختن صفحات مختلف و انتشار عکس های غیراخلاقی، روابط نامشروع را پیشنهاد می دهند. سال گذشته چند مرد که قربانی این افراد شده بودند، به پلیس شکایت کردند. این افراد درباره شیوه کلاهبرداری گفتند که به آن ها آدرس یک منزل داده شد و سپس از آن ها خواسته شد مبلغی را از طریق عابر بانک سرکوچه برای فرد واریز کنند و سپس به خانه مراجعه کنند.
این مقام انتظامی افزود: این افراد پس از واریز پول، به آدرس مراجعه می کردند، اما متوجه می شدند این آدرس اشتباه است و زن مورد نظر آن ها در آنجا ساکن نیست.
سرهنگ کاظمی اظهار کرد: این باند ۱۲ نفره که همگی آن ها مرد بودند، در روستا های مشهد ساکن بودند. اما به قربانیان آدرس هایی در قم یا تهران می دادند. تعدادی از شاکیان این پرونده شناسایی شدند، اما بسیاری از آن ها از شکایت امتناع می کردند.
پروژه "کمک به کودکان بهشت" کلاهبرداری بود
سرهنگ کاظمی گفت: فریب دادن افراد، شگرد فیشینگ کاران است. در حال حاضر متداول ترین روش کلاهبرداران اینترنتی، فیشینگ از طریق شارژ های اعتباری ارزان قیمت تلفن همراه، ثبت نام یارانه، ثبت نام کارت سوخت و کمک به کودکان بی سرپرست یا بیمار است.
سرهنگ کاظمی گفت: بسیاری از پیامک ها برای کلاهبردای هستند. در سال جاری پروژه ای به نام کمک به کودکان بهشت، به شهروندان پیامک شد و با تحریک احساسات آنها، درخواست کمک به کودکان را مطرح می کرد.
وی افزود: این پروژه، صد ها پرونده شکایت در سراسر کشور داشت. متهم این پرونده تنها در تهران، ۵۰۰ میلیون تومان به جیب زد و سپس به ترکیه گریخت. این متهم در شهرستان ها نیز شاکی دارد.
رییس پلیس فتا پایتخت درباره کلاهبرداری از شارژ های اعتباری افزود: کلاهبرداران تبلیغ می کنند که ۵۰ درصد تخفیف بگیرید. سپس به وسیله یک درگاه جعلی، اطلاعات بانکی اشخاص را ثبت کرده و برداشت های غیرمجاز خود را آغاز می کنند.
تلگرام و اینستاگرام بستر اصلی جرایم رایانه ای
رییس پلیس فتا پایتخت گفت: اقدامات مجرمانه مانند هتک حرمت، نشر اکاذیب، توهین و افترا در بستر تلگرام انجام می شود و با توجه به فیلتر بودن آن، دسترسی و شناسایی مجرمان کمی سخت تر است.
وی افزود: مسایل غیراخلاقی در اینستاگرام بیشتر رویت می شود؛ البته شناسایی متهمان راحت تر است.
این مقام انتظامی در پاسخ به این سوال که با صاحبان این دو شرکت ارتباطی وجود دارد اظهار کرد: هیچ ارتباط یا درخواستی از این دو شرکت نداریم. اما شهروندان می توانند از طریق ریپورت یا بلاک کردن، موارد را به این شرکت ها اعلام کنند. پلیس هم تنها همین دسترسی را دارد.
سرهنگ کاظمی ادامه داد: تعداد جرم هایی که در شبکه های اجماعی داخلی رخ می دهد، در طول یک سال به اندازه تعداد انگشتان دست هم نیست.
رییس پلیس فتا پایتخت درباره سن استفاده از فضای مجازی گفت: از هر زمانی که کودک بتواند مدادرنگی در دست بگیرد و نقاشی کند، می تواند از شبکه های اجتماعی نیز استفاده کند، اما باید به این نکته توجه کرد که والدین باید علاوه بر آموزش، بر فعالیت کودکانشان نظارت داشته باشند.
وی درباره بدترین خاطره خود از قربانیان ادامه داد: روزی یک بازنشسته آموزش و پروش به ما مراجعه کرد و گفت پسر ۱۶ ساله اش تمام دارایی او که ۵۰۰ میلیون تومان بود و برای خرید خانه پس انداز کرده بود را در قمار باخته است. هنوز به خاطر دارم این پدر چگونه از این مساله ناراحت بود.
سرهنگ کاظمی در خاتمه بازدید در پاسخ به این سوال که شخصا در کدام شبکه های اجتماعی حضور دارد، گفت: من برای کار های شخصی در هیچ کدام از شبکه های اجتماعی حضور ندارم، اما به واسطه شغلم در همه جا هستم.