علی شمیرانی
در سال های اخیر به ندرت روزهایی از ایام سال را می توان پیدا کرد که در آن خبری از تخصیص انبوهی از تسهیلات مالی بلاعوض یا کم بهره، تصویب قوانین و مقررات تسهیل گر، تصویب انواع بودجه های حمایتی برای حضور در نمایشگاه ها در اقصا نقاط دنیا، سفرها، همایش ها، جلسات گوناگون و حذف موانع در انواع شوراها و کمیسیون های دولت و مجلس برای مجموعه هایی تحت عنوان شرکت های دانش بنیان، استارت آپ ها، کارآفرین ها، پلتفورم ها و اسامی و القابی از این دست نباشیم.
به عبارت دیگر مسابقه ای بی سابقه برای پهن کردن فرش قرمز و اعطای انبوهی از تسهیلات میان هزار و یک متولی به مجموعه های مذکور در جریان است که گاه به شکل موازی، گوی سبقت را از یکدیگر ربوده و این رویه تمامی هم ندارد. همچنین فشار و اعمال نفوذ برای کندی، نادیده گرفتن و مهار هر نوع اقدامی به منظور ساماندهی، پاسخگویی و قانونمندی در خصوص کسب وکارهای مذکور نیز، از جمله خدماتی است که از سوی نهادهای مختلف در دستور کار قرار دارد.
در این میان کوچک ترین انتقاد از چرایی، چگونگی، مباحث هزینه و فایده، اعطای رانت ها و طرح هر گونه ابهامی، یا به کل نادیده گرفته می شود، یا با گونی گونی آمارهای یکطرفه و غیرقابل صحت سنجی، در رسانه های وابسته به این جریان به حاشیه رانده می شود.
نکته اصلی اما اینجاست که بخش قابل ملاحظه ای از مشاغل و کسب وکارهای مذکور در زمره واسطه گری محسوب می شود که صرفا از سر چهارراه ها، خیابان ها، مغازه ها و شرکت هایی که قبلا به شکل حضوری یا تلفنی خدمات می دادند، جمع شده و اکنون در لباسی نو از طریق سایت ها و اپلیکیشن ها، همان خدمات را می دهند و به همین واسطه به نام هایی نظیر نوآوری، اشتغالزایی و کارآفرینی مزین شده و مشمول برخورداری از رانت های بی نهایت می شوند.
اما کافیست تا حرف از حدود مسوولیت ها و حق و حقوق دیگر ذینفعان این کسب وکارها از کارکنان و شاغلان و مصرف کنندگان و رقبا گرفته تا مسایلی همچون بیمه و مالیات و امثالهم شود، تا از فاز مسابقه با چرخشی معکوس، وارد فاز مضایقه شده و با انبوهی از اما واگرها، تهدید به قطع خدمات و سیل بیکاری!، کرونا، نوپا بودن، بلاتکلیفی قانون و متولی و هزار و یک عذر و بهانه دیگر مواجه شویم.
دلایل این رویکرد دوگانه اما معمایی پیچیده نیست و به سادگی از ردپای سهامداران گرفته تا سایر اشکال، هر کس به طریقی از دولتی ها گرفته تا بخش خصوصی، از این خوان نعمت و بی حساب و کتابی بهره می برد که صدایی از کسی در نمی آید و حقوق زیادی زیر پا مانده است.